مونو پمپ ها در دسته الکتروپمپ های معدنی دسته بندی میشوند که به آنها پمپ های در حفره نیز گفته میشود. مونو پمپ ها برای انتقال سیالات با میزان سایندگی بالا و مخلوط های سیال چند فازی مورد استفاده قرار میگیرند. کاربری مونو پمپ ها اغلب در نقاطی است که ساکشن بالایی مورد نیاز باشد. امروزه مونو پمپ ها در دسته پمپ های بسیار پر کاربرد قرار دارند که از آنها در صنایع آب و فاضلاب، معدنی، شیمیایی و دارویی، غذایی و شیمیایی، نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع دریایی، خورشیدی و کشاورزی و کاربری های عمومی استفاده میشود. آریا صنعت وارد کننده انواع مونو پمپ با کاربری معدنی در ایران می باشد.
مونو پمپ :پمپ حفره پیشرونده (Progressive Cavity Pump) یا پمپ اسکرو (پیچی) خارج از مرکز (Eccentric Screw Pump) یا پمپ حفره ای(Cavity Pump)، جزء گروه پمپ های جا به جایی مثبت می باشند. همانگونه که به طور معمول در نام گذاری تجهیزات صنعتی مرسوم می باشد، این پمپ ها در صنایع مختلف با استفاده از یک علامت تجاری و یا برند خاص شناخته می شوند، به عنوان نمونه (Mono pump، Moyno Pump، Mohno pump)
مونو پمپ که گاها به صورت اشتباه منو پمپ نیز گفته می شود، از یک ماردون (پیچ) فلزی که در داخل یک استاتور مارپیچی (معمولاً از جنس لاستیک) تشکیل شده است. ماردون مذکور بر روی یک روتور یا شافت قرار گرفته که با چرخش روتور توسط الکتروموتور، ماردون درون استاتور به چرخش درآمده و سیال در راستای محور پمپ به جریان در می آید.
اجزاء ساختمانی مونو پمپ
1- روتور: روتور یا ماردون جزء اصلی و گردنده منو پمپ بوده که با چرخش آن ، سیال به جلو رانده می شود. روتور معمولاً از جنس استنلس استیل می باشد. جهت کاهش اصطحکاک و گشتاور راه اندازی و سهولت چرخش، سطح روتور تا حد امکان صیقلی می شود.
2- استاتور: معمولاً از دو قسمت ، داخلی از جنس الاستومر و خارجی از جنس فولاد تشکیل شده است. الاستومر ها معمولاً از جنس لاستیک طبیعی و مصنوعی و پلاستیک ها مانند تفلون، پلی پروپلن و ... ساخته می شوند.
مونو پمپ ها از یک استاتور لاستیکی که در واقع به شکل یک لاله حلزونی داخلی می باشد و در داخل استاتور پیچیده شده و حرکت منحصر به فردی دارد تشکیل شده اند. روتور مونو پمپ دارای یک سیل پیوسته در سر تا سر استاتور است که این سیل بصورت پیوسته مسیر سرتاسری مونو پمپ را طی می کند که سبب برپایی یک جابجایی مثبت میشود. مونو پمپ ها اغلب برای شرایط معدنی طراحی و تولید می شوند. روتور این مونو پمپ ها از جنس فولاد ضد سایش و یا استنلس استیل ضد زنگ تولید شده است. طول روتور و استاتور مونو پمپ به اندازه ای طراحی شده است تا قابلیت گردش زاویه اندکی بیشتر از 360 درجه را داشته تا سیل بصورت کامل صورت پذیرد. در صورت نیاز به طول بیشتر روتور و استاتور مونو پمپ با اندازه ای بلند طراحی میشوند تا دو دور کامل را طی کنند. در این موارد معمولا سر مونو پمپ بصورت طبقاتی و چند طبقه طراحی می شود. آریا صنعت ارائه دهنده مشاوره خرید مونو پمپ به مشتریان عزیز می باشد.
مونو پمپ ها برای انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا و میزان سایش بسیار بالا در شرایط سخت کاری با هر ویژگی طراحی و تولید میشوند. از نظر مهندسی تفاوت اصلی مونو پمپ ها با پمپ گریز از مرکز خاصیت جابجایی مثبت positive displacement pump آنها می باشد. اما در عمل و در کاربری دارای مزایای بسیاری نسبت به پمپ گریز از مرکز هستند. پمپ های گریز از مرکز اغلب برای پمپاژ سیالات با ویسکوزیته پایین و با ذرات معلق جامد با شعاع بسیار کم تولید میشوند و راندمان کاری آنها در پمپاژ سیالات با ویسکوزیته بالا بسیار کم بوده و در پمپاژ سیالات با ذرات جامد با قطر بالا و همچنین تکرر بالا به شدت دچار خوردگی و سایش میشوند و میزان انرژی مصرفی آنها نیز به شدت بالا میرود. عکس این قضیه در مورد مونو پمپ ها صدق می کند. بدین معنا که راندمان مکانیکی و حجمی مونو پمپ ها با افزایش ویسکوزیته سیال افزایش پیدا می کند و میزان مصرف انرژی نیز در آنها کاهش می یابد. علاوه بر آن دبی جریان سیال مونو پمپ بر خلاف پمپ گریز از مرکز با تغییر ویسکوزیته سیال تغییری نمی کند. بنابراین در صورتیکه قصد استفاده از پمپ برای انتقال سیال با ویسکوزیته متغیر دارید و جریان سیال ثابتی مد نظر شما می باشد مونو پمپ ها انتخاب بسیار شایسته ای هستند.
قیمت مونو پمپ اغلب بر حسب دو فاکتور مورد ارزیابی قرار میگیرد: یکی توان مونو پمپ شامل دبی خروجی، فشار کاری، دمای جریان سیال و هد خروجی و دیگری گرید مونو پمپ. منظور از گرید مونو پمپ صنعت مصرف کننده آن می باشد چرا که متریال بکار رفته در تولید مونو پمپ برای صنایع مختلف متفاوت بوده و متناسب با آن قیمت مونو پمپ با گرید مواد غذایی که برای پمپاژ انواع مواد خوراکی مانند سس ها، شربت ها و غیره استفاده می شود متفاوت خواهد بود. از نظر متریال مونو پمپ ها معمولا یا از جنس چدنی و یا از استنلس استیل گرید های 304 و 316 تولید میشوند که مشخصا قیمت مونو پمپ استیل از مو پمپ چدنی بالاتر و در بین گرید های مختلف استنلس استیل قیمت مونو پمپ استیل 316 بالاتر از گرید 304 می باشد. بدون تردید برند و کشور سازنده نیز در کنار گرید و توان نقش بسیار مهمی در قیمت مونو پمپ ها دارد. بعنوان مثال قیمت یک مونو پمپ ساخت کشور چین از جنس چدنی دارای دبی حداکثری 150 متر مکعب در ساعت m3/h از نوع 3 فاز 415 ولت دارای سیل مکانیکی با قابلیت پمپاژ سیال فشار بالا تا 12 بار bar و با سرعت دورانی 400 دور در دقیقه و حداکثر قابلیت دمایی 150 درجه سانتی گراد حدود 250-300 دلار می باشد. این در حالی است که قیمت مونو پمپ با گرید مواد غذایی از جنس استنلس استیل 316 با سرعت دورانی 1440 دور در دقیقه rpm با نیروی محرک الکتروموتور با توان حداکثری 15 کیلو وات، با دبی حداکثری 60 متر مکعب در ساعت m3/h و ساخت کشور چین در بازار جهانی بین 2000 الی 5000 دلار قیمت دارد.
از آنجا که مونو پمپ ها اغلب در معادن بکار گرفته می شوند بطور کلی می توان گفت شرایط کاری مونوپمپ ها دشوار بوده و در معرض فاکتور های مکانیکی نامطلوبه چه از لحاظ سیالی که پمپاژ می کنند و چه از لحاظ محیطی قرار دارند. فاکتورهایی در زیر مبنی بر بررسی کیفیت مونو پمپ ها ارائه شده است.
شایان ذکر است انتخاب مونو پمپ ها نه تنها با در نظر گرفتن این فاکتور ها بلکه بیش از همه به شرایط کاری شامل نوع سیال انتقالی، میزان بار وارده بر مونو پمپ و شرایط محیطی شامل میزان دما و رطوبت استفاده بستگی دارد.
استنلس استیل دارای گرید های بسیار متوعی می باشد. هر یک از گرید های استنلس استیل دارای ترکیبات شیمیایی و آلیاژ های ویژه ای هستند که قابلیت های مکانیکی مشخصی را برای کاربری در شرایط مختلف بوجود می آورند. روتور مونو پمپ اغلب از استیل گرید 316 تولید شده است که در میان گرید های مختلف استیل از مقاومت محیطی بالاتری در برابر زنگ زدگی برخوردار است. گرید 316 استیل را به گرید نگیر نیز می شناسند چرا که تحت تاثیر میدان مغناطیسی آهنربا جذب نمی شود.
در ترکیبات آلیاژی گرید 316 استیل بکار رفته در تولید مونو پمپ حداقل از 18% عنصر فلزی کروم و 8% عنصر فلزی نیکل استفاده شده است. هر دو این عناصر فلزی از آهن فعال تر بوده و میل بالاتری برای از دست دادن الکترون دارند. از این رو در تماس روتور مونو پمپ با آب، املاح و سیالات خورنده این عناصر الکترون از دست داده و مانع از اکسید شدن یا زنگ زدن آهن و روتور می شوند. در ترکیبات شیمیایی استیل 316 بکار رفته در تولید روتور مونو پمپ علاوه بر کروم و نیل از عنصر فلزی مولیبدنیوم با درصد بسیار محدود و حدود 2% نیز استفاده شده است. این عنصر گران قیمت بوده و در نهایت به قیمت بالاتر گرید 316 استیل نیز می انجامد. مقاومت در برابر کلر و ترکیبات کلردار به سبب استفاده از همین عنصر در ترکیبات استیل اجزای مونو پمپ می باشد.